ریخت شناسی دانه گرده و بررسی خاصیت ضد میکروبی عصاره زعفران وحشی

گیاه دارویی زعفران یکی از سرده های مهم تیره زنبقیان (iridaceae) با حدود 90 گونه می باشد. دراین پژوهش دو گونه از زعفران به نام های زعفران جو قاسم (.crocus pallasii goldb) و زعفران زاگرسی (c. cancellatus herb) مورد بررسی قرار گرفت. نمونه ها در فصل پاییز از نقاط مختلف استان کرمانشاه جمع آوری و شناسایی و مورد تائید قرار گرفت. پس از آماده سازی مواد خام گیاهی، عصاره الکلی چهار قسمت مختلف این گیاه (گلپوش، کلاله، غده و پوشش غده) به روش خیساندن (ماسراسیون) استخراج شد. سپس حداقل غلظت مهارکنندگی و عدم رشد هاله آن ها بر روی 6 باکتری مورد آزمایش قرار گرفت. نتایج نشان می دهد که تمامی عصاره ها ی حاصل بر ضد میکروارگانیسم های مورد آزمایش دارای اثر ضد میکروبی نمی باشند و فقط عصاره گل پوش این گیاه نسبت به باکتری انترکوک تا غلظت (0.128) میکروگرم در میلی لیتر اثر مهار کنندگی دارد . ریـخت شناسی دو گونه از این جنس در چهار زیستگاه مختلف، به کمک میـکروسکوپ نوری (lm ) و میکروسکوپ الکترونی نگاره ( sem ) و نیز یک گونه به کمک میکروسکوپ الکترونی گذاره ( tem ) مورد بررسی قرارگرفت. دانه گـرده ی کلیه ی نمونه های مورد بررســی منفرد، کروی شکل، شیاردار یا بدون شیار ، بزرگ و تزئیــنات سطــحی بصورت خاردار نوک تیز می باشد. بزرگتــرین انـدازه ی دانـه گرده درگونه c. cancellatus (µm 11 ± 80 ) از سنقـر و کـوچکترین آن(µm 6 ± 69 ) از گردنه حسن آباد اسلام آباد غرب است. تحقیقات بدست آمده با میـکروسکوپ الکتــرونی گذاره ( tem ) نشان می دهـد کـه دانه گرده ی c. pallasii دارای ضــخامـت تکتوم ، (µ 4/0 - 2/0)، اگــزینپ، (µm 6/0- 4/0)، لایه ی پایه ای « foot layer »، (µm 1/0- 04/0)، طول و عـــرض ستون ها ، به ترتیب، (µm4/0 - 2/0) و (3/ 0 µm - 2/0)، شکل ســر ستــون هــا ، استوانه ای مخروطــی، به ضخامت(µm 4/0- 2/0)است، نسبت تکــتوم به فــوت لایر « t / f »، 2/4 و ضخامت لایه های انتین ، (µm4-2) می باشد و فـاقد اگزین درونی است. با استفاده از داده های tem کانال های زیادی در انتین میانی گزارش شد. همچنین دانه گرده زعفران جو قاسم دارای منفذ است در حالی که زعفران زاگرسی بدون منفذ می باشد. علاوه بر این، خارها در تزئینات سطحی دانه گرده در زعفران زاگرسی نوک تیز تر از خارهای سطحی دانه گرده گونه دیگر است.